Dziecko to nie „surowiec do obróbki” – o związku edukacji z celem życia człowieka

10 czerwca 2021

Osiągnięcie doskonałości życia ziemskiego nie wyczerpuje wszystkich możliwości człowieka. Wychowanie i kształcenie, które uznaje człowieka tylko za część przyrody i społeczeństwa, będzie zawsze ułomne.

Dziecko to nie „surowiec do obróbki” –  o związku edukacji z celem życia człowieka

10 czerwca 2021

Dziecko to nie „surowiec do obróbki” – o związku edukacji z celem życia człowieka

Dziecko to nie „surowiec do obróbki” –  o związku edukacji z celem życia człowieka

Osiągnięcie doskonałości życia ziemskiego nie wyczerpuje wszystkich możliwości człowieka. Wychowanie i kształcenie, które uznaje człowieka tylko za część przyrody i społeczeństwa, będzie zawsze ułomne.

Osiągnięcie doskonałości życia ziemskiego nie wyczerpuje wszystkich możliwości człowieka. Wychowanie i kształcenie, które uznaje człowieka tylko za część przyrody i społeczeństwa, będzie zawsze ułomne.

Nie chodzi tu tylko o „edukację religijną”, rozumianą jako przekazanie określonego zasobu wiedzy teologicznej czy religijnej, ale o to, że pełna prawda o naturze człowieka powinna przenikać każdy aspekt procesu wychowania. Niestety, postępujący sekularyzm, negujący wszelkie odniesienie do Boga i religii, także w tej dziedzinie dokonał ogromnego spustoszenia i zakłamania rzeczywistości. Tymczasem bez odniesienia do wymiaru duchowego nie może być mowy o przywróceniu właściwego porządku rzeczy.

Nie można też redukować roli rozumu tylko do analizowania tego, co da się zmysłowo doświadczyć lub zmierzyć. Musi on być otwarty na pełnię bytu.

Benedykt XVI w katechezie z 16 czerwca 2010 r. powiedział: „Wiara bowiem chroni rozum przed utratą zaufania do własnych możliwości, pobudza go do otwierania się na coraz szersze horyzonty, zachęca do szukania fundamentów, a kiedy rozum zgłębia nadprzyrodzoną sferę więzi Boga i człowieka, wzbogaca jego dzieło”. 

Szkoła, w swojej działalności dydaktycznej, powinna dbać o to, by każdy przedmiot był wykładany zgodnie z przedmiotem i właściwymi danej nauce metodami. Nigdy też nie można tracić z oczu tego, że celem jest zdobywanie i przekazywanie wiedzy prawdziwej, czyli takiej, która odpowiada istniejącemu stanowi rzeczy. Jej przeciwieństwem jest snucie myśli bez ich odniesienia do rzeczywistości.

Dzisiaj bardzo często za jedynie wartościowe uznaje się te nauki szczegółowe, których badania można powtarzać i porównywać, a których rezultaty charakteryzują się określonym stopniem prawdopodobieństwa. A przecież również teorie naukowe mogą się dezaktualizować, a hipotezy (czyli przypuszczenia), na których są oparte, zaczynają wyznaczać modelowy sposób myślenia w danej dziedzinie. Doskonałym tego przykładem jest ewolucjonizm (cały program nauczania biologii w szkole jest niejako „ustawiony” pod kątem ewolucjonizmu; inne punkty widzenia nie są praktycznie brane pod uwagę).

Oczywiście musi być zachowany przedmiot i metoda każdej z nauk, argument biblijny czy religijny nie powinien zastępować danych przyrodniczych tam, gdzie badamy przyrodę (i analogicznie w innych dziedzinach). Przede wszystkim chodzi o to, aby zarówno na gruncie poznania przyrodniczego, jak i religijnego zachować uczciwość, dążyć do prawdy, która w pierwszym wypadku jest niejako odczytywana ze świata natury, a w drugim pochodzi z nadprzyrodzonego Objawienia.

Nauki przyrodnicze, które są niezwykle ważne w  procesie poznania świata fizycznego, ze swej natury nie są w stanie odpowiedzieć na pytania dotyczące Boga, początku świata, celu życia człowieka – a więc na kwestie  dla człowieka najistotniejsze – bo to jest domeną religii i filozofii. Trzeba o tym rozmawiać z dziećmi i młodzieżą, bronić je przed podejściem redukującym całą rzeczywistość do „scjentystycznych wizji kosmologicznych”.

Szkoła powinna być miejscem, które uczy człowieka dróg i sposobów poszukiwania prawdy i umiejętności wybierania dobra, a nie być przestrzenią ścierania się rozmaitych ideologii, gdzie uczeń postrzegany jest jako „surowiec do obróbki". Taka indoktrynacja może dokonywać się zarówno na płaszczyźnie celów, treści, jak i stosowanych metod.

Artur Górecki


Redakcja photo
Redakcja

Data utworzenia: 10 czerwca 2021