Zabawa łączy się z naturalną skłonnością dziecka do zdobywania wiedzy o życiu i otaczającym świecie. Różne formy zabawy przyczyniają się do rozwoju – dostarczają wiadomości, pomagają w zrozumieniu świata, poszerzają horyzonty, rozwijają słownictwo, wspomagają edukację.

Zabawy a wyobraźnia i spostrzegawczość

Zabawy edukacyjne pozytywnie wpływają na stymulowanie wyobraźni. Umożliwiają wcielanie się w różne postacie i naśladowanie różnych zachowań. Dzięki temu dziecko odkrywa co w życiu jest ważne, co dobre, a co złe, co wzbudza jego gniew, lęk, radość i przyjemność. Wymagając od dziecka dużej koncentracji uwagi trenują spostrzegawczość, wyobraźnię przestrzenną i koordynację wzrokowo-ruchową.

• Zabawy rozwijające wyobraźnię: teatr cieni, pantomima, wcielanie się w różne role, odgrywanie scenek rodzajowych, np. wycieczki do lasu: dorosły opowiada o przeszkodach mijanych przez dzieci (wysoka trawa, strumyk, śpiący niedźwiedź, wąska kładka), które są trudne do ominięcia. Dzieci są jednocześnie aktywizowane do udzielania sobie wzajemnej pomocy.
• Zabawy rozwijające spostrzegawczość : łamigłówki, „Zgadnij, czego brak”, znajdź w ciągu dwóch minut np. 15 rzeczy kwadratowych, 15 rzeczy w kolorze żółtym itp.

Zabawy a potrzeby emocjonalne

Zabawy zaspokajają potrzeby emocjonalne dzieci, wzmacniają ich samoocenę poprzez doświadczenia sukcesu i satysfakcji. Bardzo pozytywnie wpływają na rozwój społeczny dziecka, pomagają mu wyzwolić emocje, które kształtują wrażliwość i empatię, otwierają dziecko na drugiego człowieka. Uczą dzieci także pozytywnych zachowań – dobroci, szlachetności, służenia innym.

• Wszelkiego rodzaju zajęcia grupowe, np. „Lustrzane odbicia”: dzieci stają naprzeciwko siebie. Jedno z nich wykonuje ruchy, drugie je naśladuje.

Zabawa a zachowania społeczne

Zabawy wspomagają rozwój zachowań prospołecznych, są czynnikiem powstrzymującym dzieci od zachowań impulsywnych oraz pomagają przyswoić role społeczne. W sposób szczególny zabawa, której towarzyszą zasady (np. w grach planszowych), przyczynia się do wychowania moralnego dziecka, gdyż dostarcza wzorców postępowania, zgodnych z przyjętymi ideami oraz normami życia społecznego. W ten sposób dziecko uczy się postępować uczciwie, dostrzega istotę solidarności, współdziałania i odwagi.

•  „Jestem rzeźbiarzem”: jedno dziecko jest rzeźbiarzem, a drugie materiałem, z którego on rzeźbi. Materiał wykonuje polecenia rzeźbiarza.

Zabawa a poznawanie świata

Zabawy sprzyjają rozwojowi emocji, temperamentu, zainteresowań, obrazu siebie i świata. Pobudzana jest aktywność poznawcza, rozwijane jest logiczne myślenie oraz mogą być korygowane pewne zaburzenia rozwojowe dzieci.

Poznawanie odbywa się przy aktywnym udziale wszystkich zmysłów: słuchu, węchu, dotyku.

• „Wielkoludy i krasnoludki”, „Ciuciubabka”, „Czy potrafisz rozpoznawać?” – dzieci za pomocą zmysłu dotyku rozpoznają różne przedmioty.

Zabawa a samoświadomość

Zabawy pomagają w rozwoju samoświadomości. Dzieci uczą się organizować i planować własną działalności, rozwijają zdolność refleksji ucząc się odkrywać motywy i myślenie drugiego człowieka.

•  „Nos – podłoga – lampa”: prowadzący poleca uczestnikom zabawy patrzeć na niego, słuchać uważnie, co mówi i wykonywać jego polecenia. Prowadzący mówi – nos, a jednocześnie pokazuje palcem wskazującym podłogę lub lampę.