Codzienne obcowanie ze sztuką to chodzenie na wystawy do galerii sztuki, muzeów, teatru, słuchanie muzyki, czytanie książek oraz oglądanie filmów – zarówno w kinie, jak i w domu. Relacje z X muzą możemy rozumieć szerzej: nie tylko jako przyjemne spędzanie czasu w rodzinie czy wśród przyjaciół, ale również jako uwrażliwianie na potrzeby innych czy pretekst do dyskusji na temat  treści i problemów, które zostały w nich przedstawione. Rozmowy o filmach mogą odbywać się w domu, ale i w szkole, która w ten sposób wychowuje przez sztukę, co rozumie się jako wpływanie na odbiorcę, jego przeżycia wewnętrzne i kształtowanie jego uważności na drugiego człowieka i jego potrzeby. Uważa się, że obok wychowania do sztuki, czyli edukacji teoretycznej, która pomaga odczytywać symbole i kody kulturowe, wychowanie przez sztukę ma bezpośredni wpływ na kształtowanie moralne odbiorcy. Kontakt ze sztuką, twórczy czy bierny, prowokuje do przemyśleń i uwrażliwia.

Odbiór filmu, ze względu na dostępność czy łatwość w odbiorze, zwykle nie wymaga tyle wysiłku intelektualnego co książka. Jest formą powszechnie dostępną zarówno w mieście, jak i na prowincji. W ostatnich dwóch latach zmagania się z pandemią oglądanie filmów w małym gronie było jedną z niewielu możliwości kontaktu z kulturą.

Nasze dzieci lubią filmy. Częściej obcują nie ze słowem pisanym, a z obrazem, który jest wszechobecny i bardziej przystępny. Warto, by to nie była tylko rozrywka. Będziemy więc na bieżąco polecać filmy, zarówno te stare, jak i nowe, popularne, ale i trudniej dostępne, które warto zobaczyć ze względu na poruszane w nich tematy.

Dziś kilka propozycji filmowych, które poruszają temat relacji między pokoleniem dziadków, ich dzieci i wnuków, pokolenia starszego z młodszym. Niektóre z nich mogą być oglądane całymi rodzinami, inne przeznaczone są tylko dla nastolatków i dorosłych, bo wymagają większej dojrzałości odbiorcy; łatwe i przyjemne, ale również takie, które nas poruszą i zostaną w nas na dłużej.

• „Ania z Zielonego Wzgórza” („Anne of Green Gables”), reż. K. Sullivan, Kanada, USA, Niemcy 1985, czas: 199’, film familijny.

Ekranizacja słynnej powieści Lucy Maud Montgomery, która od wielu lat zachwyca czytelników. Historia sieroty, trafiającej pomyłkowo na farmę Maryli i Mateusza, dwójki starszych ludzi, którzy postanawiają się nią zaopiekować. Dziewczynka staje się źródłem ich radości i szczęścia.

• „Antygona” („Antigone”), reż. S. Deraspe, Kanada 2019, czas: 109', film dla młodzieży i dorosłych.

Film „ Antygona” nawiązuje do greckiego dramatu Sofoklesa i jej tytułowej bohaterki, którą stała się współczesna dziewczyna żyjąca w Montrealu. Główna bohaterka walczy o akceptację i szacunek dla siebie i swojej biednej rodziny algierskich emigrantów, żyjących w Kanadzie. Po rozstrzelaniu rodziców w Kabylii dziewczynka wraz z rodzeństwem i babcią żyje w nieprzyjaznej, bogatej, obcej rzeczywistości. W walce o godność wspiera ją babcia, będąca ostoją tradycji i dumy rodziny. Film pokazuje siłę i wierność sobie młodej dziewczyny, która wychowana w nowym świecie nie zapomina, dzięki babci, co jest dla niej najwyższą wartością. Poświęca dla rodziny swoją wolność.

• „Bella i Sebastian” („Belle et Sebastien”),reż. N. Vanier, Francja 2013, czas: 164‘, film familijny.

Adaptacja znanej francuskiej powieści Cecil Aubry. Historia sześcioletniego Sebastiana, który mieszka podczas drugiej wojny światowej razem z dziadkiem w małej francuskiej wiosce w Alpach. Chłopiec zaprzyjaźnia się z górskim psem pasterskim, którego nazywa Bella.

• „Cały świat Romy” („Romy’s Salon”), reż. M. Kamp, Holandia, Niemcy 2019, czas: 92', film familijny.

Historia kilkuletniej dziewczynki, która po lekcjach spędza czas u babci Stine. Mama samotnie wychowuje córkę i nie może zapewnić jej opieki, ponieważ w tym czasie pracuje. Czas z wymagającą babcią nie jest dla Romy łatwy. Stine poświęca całą swoją uwagę nie wnuczce, ale salonowi fryzjerskiemu, który prowadzi. Dziewczynka musi zająć się sobą sama. Wszystko się zmienia, gdy babcia zachoruje. Postępujące zmiany w  zachowaniu są wynikiem choroby Alzheimera, która paradoksalnie zbliża do siebie wnuczkę z babcią. Roma staje się wsparciem dla starszej kobiety. Role się zmieniają. Teraz ona opiekuje się babcią. Nawiązuje się między nimi szczera, pełna troski i życzliwości relacja.

• „Kłamstewko” („The Farewell”) ,reż. L. Wang , Chiny, USA 2019, czas: 98’, film dla dorosłych.

Gdy rodzina dowiaduje się o chorobie ukochanej babci, postanawia ukryć przed nią informację o jej stanie zdrowia. Pod pretekstem wesela kuzyna cała rodzina zbiera się, by ją zobaczyć i pożegnać.

• „Kola” („Kolija”), reż. J. Sverak , Czechy 1996, czas: 105’, film dla młodzieży i dorosłych.

Muzyk w trudnych czasach stalinizmu zostaje wyrzucony z filharmonii. Dla poratowania finansów bierze fikcyjny ślub z Rosjanką, która niespodziewanie wyjeżdża do Niemiec, zostawiając mu pod opieką pięcioletniego syna. Chłopiec zmienia codzienność Louki, który niespodziewanie dla samego siebie zaczyna pełnić rolę przybranego ojca.

• „Lato w Prowansji” („Avis de mistral”), reż. R. Bosch, Francja 2014, czas: 105‘, dla młodzieży i dorosłych.

Rodzeństwo z Paryża podczas rozwodu rodziców trafia do dziadków w Prowansji.  Świat bez wi-fi i zgryźliwy dziadek (Jean Reno) zapowiadają wakacyjny koszmar dla zbuntowanych nastolatków, nierozstających się z elektronicznymi gadżetami. Powoli jednak wzajemna uraza zamienia się w zrozumienie i akceptację, a siła miłości dziadków pomaga zagubionym dzieciakom przetrwać trudny czas.

• „Minari”, reż. L. I. Chung, USA2020, czas: 115’, film dla dorosłych.

Koreańska rodzina, chcąc zmienić swój poziom życia, wyprowadza się z Kalifornii do Arkansas, by założyć tu farmę. Do opieki nad dziećmi zostaje sprowadzona z ojczyzny babcia, która odbiega swoim zachowaniem od standardowego wizerunku osoby starszej. Jej metody wychowawcze nie podobają się wielu członkom rodziny. Ku zaskoczeniu wszystkich nawiązuje bliską relację z niesfornym sześcioletnim wnukiem.

• „Pora umierać”, reż. D. Kędzierzawska, Polska 2017, czas: 104’, dla młodzieży i dorosłych;

Bohaterką filmu jest pani Aniela, w którą wcieliła się znakomita Danuta Szaflarska. Starsza, pełna wdzięku pani mieszka samotnie w drewnianej willi razem z psem. Rodzina: syn, synowa i kilkuletnia wnuczka odwiedzają ją sporadycznie i zainteresowani są głównie spadkiem po niej, a nie nią samą. Jest to obraz samotnej starości, w którym nie ma miejsca na życzliwość i serdeczność ze strony rodziny. Refleksyjny, a jednocześnie pełen humoru film o przemijaniu z zaskakującym zakończeniem.

• „Sami swoi”, reż. S. Chęciński, Polska1967, czas: 81’, film familijny.

Film przedstawia w zabawny sposób losy dwóch wielopokoleniowych, kresowych rodzin Pawlaków i Kargulów , osiedlających się na Ziemiach Odzyskanych.

• Skutki noszenia kapelusza w maju”, reż. K. Krupska-Wysocka, Polska 1993, czas:79‘, film familijny.

Wspaniała rola Wiesława Michnikowskiego – emerytowanego profesora, który prowadzi samotne życie aż do momentu, kiedy postanawia zaopiekować się córkami młodej mamy – Ani. Dziewczynki wprowadzają w jego życie dużo radości, ale również mnóstwo nieprzewidywanych zdarzeń, na które nie zawsze jest gotowy tymczasowy opiekun dzieci.

• „Wakacje Waltera” („Secondhand Lions”),reż. T. Mc Calnies, USA 2003, czas: 111‘, film familijny.

Dziesięcioletni chłopiec zostaje pozostawiony przez nieodpowiedzialną matkę na farmie w Teksasie u ekscentrycznych wujków, Hubiego i Gartha. Pod ich wpływem mały Walter zmienia się. Wspólnie spędzony czas, wraz z magicznymi opowieściami opowiadanymi przez pełnych życia staruszków, zbliża te nieznane sobie wcześniej osoby. Film pokazuje, że różnica wieku nie musi być przeszkodą do zbudowania prawdziwych, trwałych więzi .

Beata Kozyra